وحدت حوزه ودانشگاه، بومي سازي و اسلامي سازي علوم انساني
مشروح مذاكرات
نشست مشترك مديركل دفتر پشتيباني و حمايت آموزش عالي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري و روساي پژوهشگاه هاي حوزه و دانشگاه و علوم انساني و مطالعات فرهنگي
در ابتداي جلسه آقاي دكتر آذربايجاني قائم مقام محترم پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ضمن خوشآمدگويي به ميهمانان مختصراً به معرفي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه پرداختند سپس آقاي دكتر آيت الهي رياست محترم پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي با اشاره به تأكيدات مقام معظم رهبري در خصوص بازسازي علوم انساني، مراكزي را كه در اين عرصه واردعمل شده اند را متعدد نام برد و پژوهشگاه حوزه و دانشكاه را از جمله معدود مراكزي دانست كه با داشتن تجربه بسيار در اين زمينه، بدون دادن شعار مشغول فعاليت هاي سنجيده مي باشد. آقاي دكتر حكيميان معاون محترم پژوهش، آموزش و فناوري پژوهشگاه حوزه و دانشگاه سخنران بعدي بود كه عنوان داشتند: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه سعي نموده با باوركردن خود، نياز هاي نظام را درك كرده و با برنامه ريزي مناسب در جهت پاسخگويي بدان حركت نمايد وي افزود: ما هدف را تشخيص داده، برنامه لازم را تدارك ديده و با داشتن نيروي انساني مناسب و مديريت شايسته و همچنين اختصاص بودجه كافي در جهت بومي و اسلامي سازي علوم انساني گام بر مي داريم. دكتر حكيميان ضمن تأكيد به داشتن نگاه نو آورانه به موضوعات، همكاري در تقويت محتواي سايت پژوهشگاه و راه انداري اتوماسيون پژوهش را از جمله اقدامات معاونت پژوهشي پژوهشگاه در راستاي رسيدن به اهداف تعيين شده عنوان نمود. آقاي دكتر قديمي مديركل محترم دفتر پشتيباني و حمايت آموزش عالي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري با تبريك شروع سال تحصيلي جديد و تسليت ايام شهادت امام جعفر صادق(ع) سخنان خود را آغاز كرده و در ادامه، مهترين نگراني در حوزه علوم انساني را ناكارآمدي آن دانست و گفت: وزير محترم علوم در هنگام اخذ راي اعتماد از مجلس جزوه اي را منتشر نمودند كه در آن بر دو نكته تأكيد جدي داشتند: 1ـ تغيير سرفصل هاي علوم انساني 2 ـ تبديل علم به ثروت. ايشان با اشاره به اينكه در حال حاضر در وزارت علوم تغييرات ساختاري مهمي در شرف انجام است مهيا شدن بستر مناسب براي رسيدن به آن دونكته مورد اشاره وزير علوم را از جمله نتايج اين تغيرات ساختاري دانستند. وي از تأسيس مجموعه اي در معاونت آموزشي وزارت علوم براي پيگيري موضوع باسازي علوم انساني خبر داد. دكتر قديمي يكي از دغدغه هاي دولت را بحث اشتغال عنوان نمودند كه بخشي از آن به عملكرد دانشگاه ها بر مي گردد و فعاليت در زمينه اشتغال را يك تكليف و عمل به آن را جهاد في سبيل الله دانستند وي همچنين موضوع اشتغال را از اولويت هاي معاونت آموزشي وزارت علوم برشمردند و باسازي علوم انساني را در دو محور 1ـ تغيير در سرفصل ها و 2ـ تغيير در محتوا ذكر كرده و گفتند: اخيراً از سوي معاونت آموزشي نامه اي براي كليه دانشگاه ها و پژوهشگاه ها ارسال و از آن ها درخواست شده است كه حداكثر در ظرف مدت 5 سال نسبت به تعريف سرفصل هاي جديد براي دروس اقدام نمايند. آقاي دكتر قديمي مديركل محترم دفتر پشتيباني و حمايت آموزش عالي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري از پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي در خواست كرد تا طرح نامه اي را تهيه نمايند كه حاوي موارد ذيل باشد:
1. ضمانت هاي اجرايي مناسب براي رفع اين معضل در آن پيش بيني شده باشد
2. به موضوع اشتغال توجه شود
3. شاخص هاي كمي و ملموس ارائه نمايد.
سپس آقاي دكتر آيت الهي با تأكيد بر نياز به يك طرح نامه جامع كه كليه درخواست هاي وزارت علوم در آن پيش بيني شده باشد تأمين اعتبار اين پروژه را بر عهده وزارت علوم دانست. در ادامه آقاي دكتر آذربايجاني گفتند: چند مسأله بعنوان پيش فرض بحث بايد مشخص شود:
1. در خصوص پژوهشگاه حوزه و دانشگاه يك بررسي جامع صورت پذيرد تا جايگاه و توان آن روشن شود.
ايشان در اين بخش با اشاره به مشكلاتي كه پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با آن دست به گريبان است در خواست اختصاص بودجه مناسب از سوي وزازت علوم براي تكميل پروژه عمراني داشته و ذكر كردند اعضاي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با احساس مسئوليت در قبال مشكلات نظام و به خاطر رضاي خدا در سخت ترين شرايط ممكن توانسته اند بهترين اقدامات را انجام دهند كه راه اندازي اولين گروه فلسفه علوم انساني در كشور ـ در حاليكه هيچ دانشگاه و پژوهشگاهي تا كنون نسبت به تأسيس اين رشته اقدام نكرده است ـ و همچنين انتشار فصلنامه علمي ـ پژوهشي روش شناسي علوم انساني ـ كه بسيار مورد استقبال جامعه دانشگاهي قرار گرفته است ـ از مصاديق فعاليتهاي خالصانه پژوهشگاه حوزه و دانشگاه مي باشد. وي همچنين از نامه هايي نام برد كه به رياست محترم جمهور، وزير محترم علوم و جناب آقاي دكتر نادري منش ارسال شده است و تاكنون هيج اقدامي درخصوص رفع مشكلات پژوهشگاه نشده است.
2. پيشنهاد مي كنيم فعلاً از دو محور سرفصل ها و محتوا خارج نشويم و در قسمت سرفصل ها نيز ابتدا بايد شاخص هايي تعريف شود كه در اين زمينه پژوهشگاه حوزه و دانشگاه شاخص هايي را تعريف كرده است كه نسخه اي از آن در خدمت شما مي باشد. اين شاخص ها مي تواند معيار سنجش اقدامات صورت پذيرفته باشد و همچنين كار نظارت را سهل تر مي كند و بهتراست هيأتي متشكل از كارشناسان وزارت علوم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي بعنوان ناظر طرح انتخاب شوند.
3. راجع به محتوا نيز سه پيشنهاد كاربردي داريم:
أ. پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تا كنون 170 اثر منتشر نموده است كه 70 الي 80 درصد از اين آثار را مي توان بعنوان منبع درسي در دانشگاه ها استفاده نمود.
ب.تعداد ديگري از آثار پژوهشگاه را مي توان با لحاظ كردن ساختار آموزشي در آن ها و اعمال تغيراتي بعنوان منبع درسي مورد استفاده قرار داد.
ت.پس از مشخص شدن سرفصل ها در صورتيكه اثري متناسب با آن در ميان آثار پژوهشگاه نبود پس از تأمين اعتبار از سوي وزارت علوم نسبت به تدوين محتوا در آن زمينه اقدام نمود.
4. موانعي بر سر اجراي اين پروژه است كه بايد نسبت به آنها تدبير نمود موانعي نظير:
- اقداماتي از سوي شوراي تحول در علوم انساني در شوراي عالي انقلاب فرهنگي در حال انجام است كه به نظر مي رسد با اقدامات مورد نظر وزارت علوم يك حالت موازي كاري داردكه بايد نسبت بين اين دومركز را تعريف نمود.
- برخي از دانشگاه هاي بزرگ و مادر بر اساس اختيارات داده شده از سوي هيأت امناء راساً نسبت به تعريف سرفصل ها اقدام مي كنند كه اين ممكن است منجر به دوگانگي و تداخل در فعاليت ها شود و بايد نسبت به اين مسأله هم فكري شود.
سپس آقاي دكتر حكيميان اشاره داشتند كه پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بر اساس برنامه و موظفي كه براي آن تعريف شده است پيش مي رود و هرگونه فعاليت مآزاد بر آن يا بايد تأمين اعتبار شود و يا اينكه بگويند شما فعلاً موظفي خود را كنار گذاشته و فعاليت جديد را انجام دهيد.
آقاي دكتر زرين زاد نيز سخنان خود را بايك پرسش شروع كرد: ابتدا بايد محتوا را ايجاد كرد و بعد بدنبال سرفصل رفت يا اينكه بالعكس ابتدا سرفصل ها تعريف شوند و سپس محتوا را تدوين كرد؟
در پاسخ به اين سئوال آقايان دكتر آذربايجاني و دكترآيت الهي توضيحاتي را ارائه نمودند.
آقاي دكتر قديمي درخصوص نحوه ارائه طرح نامه از سوي دو پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و علوم انساني و مطالعات فرهنگي صحبت هايي را مطرح نمودندكه نهايتاً پيشنهادي به شرح ذيل از سوي آقاي دكتر آذربايجاني مطرح شد:
مقرر شد كه طرح نامه اي بصورت مشترك از سوي دو پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و علوم انساني و مطالعات فرهنگي ارائه شود كه در آن سه فاز تعريف شده باشد:
1. فاز اول: تعريف شاخص هاي تغيير در علوم انساني
2. فاز دوم: تعريف سرفصل هاي مورد نياز
3. فاز سوم:تدوين محتوا
اين پشنهاد از سوي حضار پذيرفته و بنا شد طي چند روز آينده اقدامات مورد نياز در اين خصوص شروع شود. جلسه با ذكر صلواتي خاتمه يافت.